SAĞLIK HİZMETİ
SUNUMUNDA
POLİKLİNİK HİZMETLERİNİN HASTALARIN HEKİMİNİ
SEÇMESİNE VE DEĞİŞTİRMESİNE İMKÂN VERECEK ŞEKİLDE DÜZENLENMESİ HAKKINDA YÖNERGE
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İlkeler
Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönergenin amacı; hastaların sağlık hizmeti alacağı veya almakta olduğu
hekimi serbestçe seçmesine, değiştirmesine, sağlık kurumlarındaki hekimlerin
buna uygun poliklinik hizmeti vermesine yönelik tedbirlerin alınmasına ve bu
amaçla gerekli hizmet, fizik ve personel altyapısının oluşturulmasına ilişkin
usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 – (1) Bu Yönerge, Sağlık Bakanlığı’na bağlı birinci basamak sağlık
kuruluşları ile ilçe hastaneleri, genel hastaneler, özel dal hastaneleri, eğitim
ve araştırma hastaneleri ve ağız ve diş sağlığı merkezlerini kapsar.
Dayanak
Madde 3 - (1) Bu Yönerge;
7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesinin
(d) bendi, 10/9/1982 tarihli ve 8/5319 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe giren Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin değişik 8 inci maddesi,
1/8/1998 tarihli ve 23420 sayılı Hasta Hakları Yönetmeliğinin 9 uncu maddesi
hükümleri göz önünde bulundurularak 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü
maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde – 4 (1) Bu Yönergede geçen;
a) Bakanlık:
Sağlık Bakanlığı’nı,
b) Hekim seçme uygulaması: Hastanın, kendisine sağlık hizmeti veren veya verecek olan
hekimi serbestçe seçme ve değiştirme haklarını kullanabilmelerini teminen, bu
Yönerge kapsamındaki sağlık kurumlarında yürütülen uygulamaların tümünü,
c) Hekim çalışma tabloları: Kurum hekimlerinin poliklinik, ameliyathane ve diğer
birimlerdeki günlük ve aylık çalışma programlarını gösteren tabloları,
ç) Kurum: Sağlık Bakanlığı’na bağlı birinci basamak sağlık kuruluşları
ile ilçe hastaneleri, genel hastaneler, özel dal hastaneleri, eğitim ve
araştırma hastaneleri ve ağız ve diş sağlığı merkezlerini,
d) Hekim Seçme Logosu: Hekim seçme
hakkını kullanmayı sağlayan kurumları belirten logoyu,
e) Tam Gün Logosu: Hekimlerinin tümü
tam gün çalışan hastanelerin kullandıkları logoyu,
f) Müdürlük: İl sağlık müdürlüklerini,
g) Poliklinik: Ayakta muayene, tetkik, teşhis ve tedavi hizmetlerinin
yapıldığı hastalarınilk müracaat
ünitelerini,
ğ)
Poliklinik sekreterliği birimi: Hastanın, muayene olacağı hekime karar
vereceği, kurumun işleyişiyle ilgili bilgi alabileceği birimi,
ifade
eder.
İlkeler
Madde 5- (1) Poliklinik
hizmetlerinin sunumunda;
a) Temel
hasta haklarından olan, hastanın kendisine sağlık hizmeti verecek olan hekimi
seçme ve değiştirme hakkının kullanılabilmesini sağlamak amacıyla, kurumlarda
hastanın hekim seçmesine imkân tanınması,
b) Her
hekime bir poliklinik odası sağlanarak poliklinik yapılan oda sayılarının
artırılması suretiyle belirli saatlerde yaşanan yığılmaların önlenmesi ve hasta
bekleme sürelerinin azaltılması,
c) Hastaların
sağlık hizmet sunumunda en iyi işbirliği yapabileceği ve iletişim kurabileceği
hekimi seçmesinin sağlanması,
ç) Hastaların
sağlık kurumuna her gelişinde, istedikleri takdirde aynı hekime muayene
olabilmesinin sağlanması,
d) Hastanın
isteği doğrultusunda, sağlık kurumuna ilk kabulünden itibaren aynı hekimin
kontrolü altında olmasının sağlanması,
e) Hastanın yataklı tedavi kurumundaki tedavisinin
herhangi bir aşamasında hekimini değiştirme hakkının sağlanması,
f) Sağlık
hizmeti sunumunda, sağlık kurumlarındaki hekim seçme uygulamalarının
standartlaşmasının ve uygulamada birliğin sağlanması,
g) Hekim seçme ve değiştirme hakkı kapsamında hastaya
talebi halinde kendisine sağlık hizmeti veren veya verecek olan hekimlerin
kimlikleri, görev ve ünvanları hakkında bilgi verilmesi,
ğ) Yapılacak tüm düzenlemelerde hasta yararının gözetilmesi
ile hastalara gerekli danışmanlık hizmetleri verilerek bilgilendirilmeleri ve personel-hasta
iletişimini kolaylaştıracak uygulamalar yapılması,
esastır.
İKİNCİ BÖLÜM
Poliklinik Sekreterliği Birimlerinin Kurulması,
Birimde Görevlendirilecek Personelin Nitelikleri ve
Görevleri
Poliklinik
sekreterliği birimi kurulması
Madde 6 - (1)Kurumda, hastanın
hekimini seçtiği, kurumun işleyişi hakkında bilgi aldığı ve muayene sırasının verildiği
poliklinik sekreterliği birimi kurulur. Hastaya ilişkin bürokratik
işlemlerin kolaylaştırılması amacıyla hasta kayıt, kabul ve poliklinik
sekreterlik hizmetleri birleştirilmiş olarak aynı sekretaryadan yürütülebilir. Altyapısı uygun olan kurumlarda her poliklinikte
kayıt ve kabul işlemlerinin ayrı yapılması esastır.
(2) Poliklinik sekreterliği birimlerinin şu şartları taşıması
gerekir;
a) Poliklinik
sekreterliği birimleri, hastaların rahatça ulaşabileceği ve görebileceği
şekilde poliklinik odalarına yakın yerlerde oluşturulur.
b)
Poliklinik sekreterliği birimleri çevresi açık, masa veya masa kullanım
yüksekliğine sahip, hastaların oturtularak işlemlerinin yapıldığı birimler
şeklinde düzenlenir.
c) Hastaların
sıra takibini kolaylıkla yürütebilmeleri için uygun elektronik sistem kurulabilir.
Hasta ve yakınlarına yardımcı olmak ve yönlendirmek için refakat görevlisi
görevlendirilebilir.
ç) Poliklinik
sekreterliği biriminin çalışmasına uygun olarak telefon ve bilgisayar gibi
gerekli donanım bulunur ve fiziki düzenlemeler yapılır.
Poliklinik
sekreterliğibiriminde görevlendirilecek personelin nitelikleri ve görevleri
Madde 7- (1) Poliklinik sekreterliği biriminde, tercihen tıbbi
sekreterlik bölümü olmak üzere en az lise mezunu, bilgisayar kullanabilen ve
kişilerarası iletişim becerisi yüksek olan sekreter görevlendirilir.
(2) Poliklinik
sekreterliği biriminin personeli,
a) Hasta
ve yakınlarını nezaket kuralları içerisinde bilgilendirir ve yönlendirir.
b) Kurumun
belirlediği renk ve özellikte kıyafet giyer ve tanıtıcı kimlik kartı takar.
c) Hastayı
prosedür ve süreçler hakkında bilgilendirir.
ç) Hekim
tercihi belirtmeyen hastaları, şikâyetlerine uygun uzmanlık dalındaki en az
hasta sayısı olan hekime yönlendirir.
d) Telefonla
bilgi isteyen hastalara hekimlerin çalışma günleri konusunda bilgi verir.
e) Her ayın
son beş iş günü öncesi hekimlerin bir sonraki aya ait çalışma takvimini idareden
temin eder.
f) Poliklinik
hizmeti veren hekimlerin günlük ve aylık çalışma takvimi poliklinik
sekreterliği biriminde bulunur, hasta ve yakınlarının bilgilenmesi sağlanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Polikliniklerin Düzenlenmesi, Çalışma Usul ve Esasları
Polikliniklerin
düzenlenmesi
Madde 8 – (1) Kurumlarda,
hekim sayısı kadar poliklinik muayene odası ve diş hekimi sayısı kadar diş
ünitesi oluşturulur. Bu odalarda poliklinik hizmetlerinin sunulmasına uygun
gerekli donanım bulunur ve fiziki düzenlemeler yapılır. Her polikliniğe
alınması mümkün olmayan cihazlar ortak kullanım için planlanır.
(2) Bu Yönerge kapsamındaki hizmetlerin sunulabilmesi için;
a) Poliklinik odaları hasta muayenesine uygun
olarak düzenlenir.
b) Poliklinik
oda kapılarına hekimin adı soyadı, varsa uzmanlık alanı ve unvanını belirten
tabela asılır.
c) Poliklinik
odalarına muayene yapılan uzmanlık dalına uygun malzemeler kurum idaresince
temin edilir.
ç) Her
poliklinikteki muayene olacak hastaların ismi ve sıra numarasının görülmesi
için her bir polikliniğin dışına uygun elektronik sistem konulur.
d) Poliklinik
odalarında iç ağ ve otomasyona bağlantısı olan bilgisayar bulundurulur.
e) Muayene
esnasında hasta mahremiyetinin sağlanması ve hasta muayenesinin kesintiye
uğramaması için gerekli önlemler alınır.
f) Klinik
dallarda uzman olan başhekim yardımcılarının odaları aynı zamanda poliklinik
odası olarak da düzenlenebilir.
g) Hekimin
kendine ait poliklinik odasını kendi imkânları ile tefriş edebilmesine fırsat
verilir.
Çalışma
usul ve esasları
Madde 9- (1) Bu
Yönerge kapsamındaki poliklinik hizmetleri şu şekilde düzenlenir.
a) Polikliniklerde hastaların ihtiyacına göre
öncelikli olarak tıbbi sekreter olmak üzere gerekli sağlık personeli görevlendirilir.
b) Tetkik isteme ve tetkik randevusu verme
işlemleri poliklinik odasından yapılarak sonuçlar poliklinik odasındaki
bilgisayardan görünecek ve çıktı alınacak şekilde düzenlenir.
c) Yatarak
tedavi görmekte olan hasta, hekimini değiştirmek istediğinde istediği hekime
muayene ve tedavi olma imkanı sağlanır.
ç) Kurum, kendi
seçimi ile ilgili hekime muayene olan hastanın, tıbbi açıdan da bir engel yoksa,
tedavi ve ameliyatını aynı hekimin yapması için gerekli düzenlemeleri yapar.
d) Cerrahi
uzmanlık dallarında hekimlerin ameliyat günleri aylık olarak belirlenir ve listeler
hastaların bilgilendirilmesi amacıyla poliklinik sekreterliklerinde bulundurulur.
Hastalar muayene olmak istedikleri hekime yönlendirilir. Listede olabilecek
değişiklikler konusunda hasta ve yakınları poliklinik sekreterleri tarafından
zamanında bilgilendirilir.
e) Hekimin
hizmetin gerektirdiği zorunlu hallerde poliklinik odasından ayrılması durumunda
hastalara gerekli bilgi, ilgili personel tarafından verilir.
f) Hastanın isteği doğrultusunda poliklinik
odasında yanında bir yakını bulunabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hekim Çalışma
Tabloları, Hekim Seçme Logosu ve Tam
Gün Logosu Kullanılması
Hekim çalışma tabloları
Madde 10-(1) Poliklinik sekreterliklerinde Ek-1’deki Günlük Hekim Çalışma Tabloları ve
Ek-2’deki Aylık Hekim Çalışma Tabloları bulunur. Ayrıca varsa kurumun resmi
internet sayfasında; hekimlerin adı-soyadı, unvanı, uzmanlık alanı ve yan dal
ihtisası bilgileri bulundurulur. Hekimlerin isteği halinde özgeçmişine ve fotoğrafına
da internet sayfalarında yer verilebilir. Çalışma tabloları kurumun internet
sayfasında ilan edilir ve ayrıca hasta kabul/poliklinik sekreterliği, santral,
danışma ve halkla ilişkiler gibi bilgilendirme birimlerine verilir. Baştabip
tarafından onaylanan Günlük ve Aylık Hekim Çalışma Tabloları Müdürlüklere
gönderilir. Müdürlükler tarafından çalışma tablolarındaki programlara uyulup
uyulmadığı denetlenir.
Hekim
Seçme Logosu kullanılması
Madde 11- (1) Hekim seçme uygulamasına geçen
kurumlar hastalarına hekim seçme hakkı sağladıklarını duyurmak için Hekim Seçme
Logosu kullanırlar.
(2) Logonun kullanımında sırasıyla aşağıdaki
usul ve esaslara riayet edilir;
a) Kurum
Ek-3’te belirlenen Denetim Formundaki şartları yerine getirir.
b) Denetim
formundaki şartları yerine getiren kurum, logoyu kullanabilmek için Müdürlüğe başvurur.
c) Müdürlük,
hasta hakları il koordinatörü aracılığıyla şartların yerine getirilip
getirilmediğini denetler. Şartların yerine getirildiği kurumda hekim seçme
uygulaması başlatılır.
ç) Ek-4’teki
Hekim Seçme Logosu, Müdürlükten temin edilerek uygulama başlatılan kurumlara
asılır. Hekim seçme logosu hastane girişine, poliklinik katına ve hastaların
görebileceği yerlere asılır.
d) Müdürlük,
uygulamanın başlatıldığı kurumlarla ilgili bilgileri EK-5’teki forma uygun
olarak Bakanlığa gönderir.
Tam Gün
Logosu kullanılması
Madde 12- (1) Kadrolarındaki hekimlerin tamamı tam gün çalışan kurumlar tam
gün logosu kullanırlar.
(2) Ek-6’daki Tam Gün Logosunun
temini müdürlüklerden yapılır.
(3) Müdürlük bu logoyu kullanan
Kurumlarla ilgili değişiklikleri de içeren bilgileri takip eden ay Bakanlığa
bildirir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Kurumun sorumlulukları
Madde 13- (1) Bu Yönerge’nin uygulanmasına ilişkin kurumun sorumlulukları şunlardır:
a) Kurum
idaresi, hekim seçme uygulaması için gerekli düzenlemeleri yapmakla yükümlüdür.
b) Kurumda
poliklinik sayılarının artması ile diğer birimlerde, hizmetlerde oluşacak
yığılmaların engellenmesi için gerekli tedbirler alınır.
c) Kurum idaresi,
hekim seçme uygulamasıyla ilgili çalışanların hizmet içi eğitiminden sorumludur.
Yasaklar
ve cezai hükümler
Madde 14- (1)Bu Yönerge kapsamında yasak
işler şunlardır:
a)
Kurum çalışanları, hastaları herhangi
bir hekime kesinlikle yönlendiremez.
b) Poliklinik
sekreterliği biriminde herhangi bir hekime ait kartvizit ve yönlendirmeye
yarayacak diğer dokümanlar bulundurulamaz.
c) Fiziki
sorunlar gerekçe gösterilerek hekimlere poliklinik odası açılması
geciktirilemez.
Bu maddede
belirlenen yasaklara ve Yönerge hükümlerine aykırı hareket eden personel
hakkında genel hükümlere göre idari ve disiplin işlemi yapılır.
Denetim
Madde 15- (1) Bu Yönerge kapsamında denetime
ilişkin esaslar şunlardır:
a) Uygulama
ile ilgili denetimler süreklidir. Hasta hakları il koordinatörü tarafından
yılda en az iki kez olmak üzere rutin denetimler yapılır.
b) Logo
kullanan kurumlara yapılan düzenli denetimler sonucunda, tespit edilen
eksikliklerin tamamlanması, gerekli değişiklik ve düzenlemelerin yapılması için
bir ay süre verilir, yerine getirilmeyen hususlar için gereği yapılmak üzere
Bakanlığa bilgi verilir.
Uygulamanın
sınırlılıkları
Madde 16- (1) Acil servisler ve acil durumlar hekim seçme uygulaması kapsamına dâhil
değildir.
Uygulamanın
başlatılması
Geçici Madde
1- (1) Uygulama;
acil servisler ve idari görevlerde çalışanlar hariç olmak üzere, poliklinik
hizmeti verilen birden fazla hekimi bulunan sağlık kuruluşları ile birden fazla
diş hekimi bulunan ağız ve diş sağlığı merkezlerinde bu Yönergenin yürürlüğe
girmesi ile başlatılır.
Yürürlük
Madde 17 - (1) Bu
Yönerge Bakan Onayını müteakiben yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 18- (1) Bu Yönerge
hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.